Citigroup en de Doomsday Device

Dat de kredietcrisis nog niet bezworen is en over is gegaan in een economische crisis wordt vandaag maar weer eens erg duidelijk. Overheden kunnen wel een onbeperkte hoeveelheid geld garanderen om banken te ondersteunen of er gewoon rechtstreeks geld in pompen, toch is de onzekerheid nog lang niet uit de markt. Zo zagen we eerder deze week al het gerucht dat ING genationaliseerd zou worden, nu is er dan weer de situatie met Citigroup (NYSE:C), dat de kant van Fannie Mae en Freddie Mac op dreigt te gaan. Gevalletje 'too big to fail' zeg maar, dus wordt er maar weer een blik miljarden opengetrokken om het zooitje van de ondergang te redden.

Normaal gesproken zou je dit soort bedrijven gewoon om moeten laten vallen, waarna op de restanten vanzelf iets nieuws opgezet kan worden. Op die manier worden slechte bedrijven uit het systeem gefilterd zodat de goede bedrijven meer lucht krijgen om te groeien. Dit heet kapitalisme en is al tweehonderd jaar het meest succesvolle systeem dat de mensheid voortgebracht heeft. Niet zozeer omdat we het zelf zo geniaal bedacht hebben, maar vooral vanwege de gelijkenissen met het principe achter natuurlijke selectie (survival of the fittest).

De grote vijand van het kapitalisme is echter de staat, die met elke interventie het systeem verzwakt. Door jarenlang de FED de rente te laten manipuleren kan een normale marktrente niet tot stand komen, met als gevolg een te hoge of te lage rente. De laatste tien jaar was die rente vooral te laag, met de huidige crisis als gevolg.

Een ander probleem is het continu ingrijpen in de crisis. Dit is niet nieuw, de Amerikaanse overheid en verschillende Europese en Aziatische overheden hebben al langer als beleid dat banken niet om mogen vallen. Banken wisten dat en hebben aan de hand daarvan hun ultieme Doomsday Device gecreëerd. Door dusdanig met elkaar verbonden te zijn dat elke bank kan omvallen als slechts enkele al omvallen dwing je overheden en centrale banken om banken tot in het einde der tijden te ondersteunen. Dit zullen ze niet bewust hebben gedaan, maar uiteindelijk is dit het fundamentele principe achter de Credit Default Swap.

Om het eenvoudig te stellen, een CDS is niets anders dan een simpele verzekering met een aantal bijzondere eigenschappen. Meest opvallende hieraan is dat ze zo ingewikkeld zijn gemaakt dat het lijkt alsof het geen verzekeringen zijn. Dit is bewust gedaan, op die manier kan de regelgeving omtrent interbancaire verzekeringen omzeilt worden. De CDS betaalt pas uit als een x aantal andere banken omvalt (bijvoorbeeld tien banken). Tot die tijd ontvangt degene die garant staat een leuke premie. Pas als de x bereikt wordt (en de volgende grote klapper zou Citigroup kunnen zijn) moet er uitbetaald worden. Op dat moment zullen de eigenaren van deze Credit Default Swaps plotseling met absurde bedragen over de brug moeten komen, hence the term toxic waste.

Kortom, als de volgende bank klapt (of misschien de bank daarna), klapt alles. Geen wonder dus dat Citigroup overeind wordt gehouden. Toch zou het beter zijn om de bank om te laten vallen, zelfs al zou dat betekenen dat een groot deel van de bancaire sector om zou vallen. Op dit moment wordt er namelijk geld van winstgevende bedrijven gebruikt om verlieslijdende bedrijven te redden. Goed geld naar slecht geld. Pas als de overheid haar poot stijf houd en de banken overnieuw zouden moeten beginnen, kan er van de situatie geleerd worden. De systeemfouten worden er als het ware permanent uitgehaald. Door banken te redden, bestaat het risico dat we over tien, twintig of dertig jaar opnieuw een kredietcrisis meemaken echter nog steeds.